Öğretmen, ebeveyn, işçi, hekim, çocuk; hepsi sosyal rollerle bağlantılı kavramlardır. Her biri belirli beklentilerle bağlantılıdır. Öğretmenden başka öğrenciden başka davranışlar beklenmektedir. Beklenti daima sosyal rol demektir (Dahrendorf 1964). Bir insandan herhangi bir beklenti varsa, o zaman ona başkalarınca bir sosyal rol yüklenmiş olur. Bu yüzden beklentilere “insandaki toplum” (Eickelpasch 2002) denir.
Tabii ki başkalarının beklentileri bireyin bu beklentilere cevap vereceği anlamına gelmemektedir. Daha ziyade sosyal rolleri ret etmek de mümkündür. Bir sosyal rol ne zaman kolayca ret edilir, bu soru önemlidir. Araştırmalar şunu ortaya çıkarmıştır: Bireyden beklenen randıman ne kadar fazlaysa ve birey sosyal rolle kendisini ne kadar az bağdaştırıyorsa, rolünü o kadar kolay oynamaktadır, ret edebilmektedir veya isteğine göre değiştirebilmektedir (Dreitzel, 1972).
Dahrendorf, R. 1964. Homo sociologicus. Ein Versuch zur Gescichte, Bedeutung und Kritik der sozialen Rolle. 4. erw. Aufl., Westdt. Verlag: Köln, Opladen. Eickelpasch, R. 2002. Grundwissen Soziologie- Ausgangsfragen, Schlüsselthemen, Herausforderungen. Klett: Stuttgart. Dreitzel, H. P. 1972. Die gesellschaftlichen Leiden und das Leiden an der Gesellschaft. Vorstudien zur einer Pathologie des Rollenverhaltens. Enke: Stuttgart.
